مبانی نظری وپیشینه پژوهش ماهیت ویروس اچ آی وی، ایدز
- 1 ماهیت ویروس اچ آی وی / ایدز
بیش از سی سال از شناسایی اولین مورد ابتلا به ویروس HIV می گذرد . در ژوئن سال 1981 در مجله‌ی « گزارش هفتگی ابتلا و مرگ‌ومیر » آمریکا ، گزارش پنج مورد پنومونی ناشی از پنوموسیستیس کارینی ( pcp ) در مردان همجنس گرا در کالیفرنیا منتشر شد . طی مدت کوتاهی ، موارد مشابهی نیز از شهرهای نیویورك و سانفرانسیسکو گزارش شد . پس از آن موارد فزاینده‌ای از ابتلای بزرگ‌سالان به عفونت‌ها و سرطان‌های فرصت‌طلب نادر مشاهده شد . ویژگی مشابه همه‌ی موارد ، بروز نقص در سیستم ایمنی و ابتلا به عفونت‌هایی بود که در افراد دارای سیستم ایمنی سالم دیده نمی شود . به این ترتیب در پایان سال 1981 تعداد 189 مورد بیماری با الگوی ابتلا به عفونت‌های فرصت‌طلب از 15 ایالت آمریکا به مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا گزارش شد که اغلب آن‌ها را مردانی تشکیل می‌دادند که با مردان دیگر رابطه ی جنسی داشتند . با افزایش موارد بیماری در سال بعد ، این سندرم در زنان و برخی گروه‌های جمعیتی خاص نظیر مصرف‌کنندگان تزریقی مواد و مبتلایان به هموفیلی نیز مشاهده شد . آنالیز یافته‌های جدید این فرضیه را مطرح کرد که عامل ایجادکننده ی این بیماری یک عامل عفونی قابل انتقال از راه تماس جنسی یا خون است . در سال‌های 1983 و 1984 دکتر لوك مونتانیه از انستیتو پاستور پاریس و دکتر رابرت گالو از محققان موسسه ملی سرطان آمریکا ، ویروس با منشأ انسانیِ مولد این بیماری را جدا کردند . در سال 1985 اولین روش های تشخیصی این عفونت شناخته شد و متعاقباً به منظور غربالگری خون های اهدایی به کار گرفته شد ( شادلو ، امین اسماعیلی و رحیمی موقر ، 1392 ).
2 - 2 - 2 عامل بیماری و بیماری‌زایی :
عامل این بیماری ویروس نقص ایمنی انسانی ( HIV ) است . یک رتروویروس و عضوی از زیر خانواده‌ی لنتی ویروس است که حاوی RNA و دارای پوشش است . تاکنون چهار نوع رتروویروس انسانی شامل HTLV - 1 ، HTLV - 2 ، HIV - 1 و HIV - 2 ، شناخته‌شده‌اند . HIV - 2 بیشتر در نواحی غربی آفریقا ( و اخیراً برخی کشورهای اروپایی ) دیده‌شده و در مقایسه با HIV - 1 ، احتمال انتقال آن کمتر است و سیر پیشرفت کندتری دارد . ممکن است فرد همزمان به هر دو نوع ویروس مبتلا گردد ( شادلو و همکاران ، 1392 ).
بیماری‌زایی این ویروس عمدتاً از طریق حمله به سلول‌های ایمنی صورت می‌گیرد . HIV مانند سایر ویروس ها انگل اجباری درون سلولی است و همانندسازی آن ، به سلول میزبان بستگی دارد . برای برقراری چرخه‌ی زندگی ویروس ، آنزیم و پروتئین‌های خاصی لازم است . دو پروتئین اصلی در پوشش HIV وجود دارد : گلیکوپروتئین 120 کیلو دالتونی ( gp120 ) و گیلکوپروتئین 41 کیلو دالتونی ( gp41 ). ویروس با استفاده از gp41 به گیرنده‌ی CD4 سلول میزبان متصل می‌شود و با استفاده از آنزیم ترانس کریپتاز معکوس خود ، رونوشتی از RNA خود را به
